Przeniesienie prawa do działki w ROD na inną osobę.

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych, działkowiec albo małżonkowie posiadający prawo do działki w ROD w drodze umowy mogą przenieść prawa i obowiązki wynikające z prawa do działki na rzecz pełnoletniej osoby fizycznej lub pełnoletnich osób będących w związku małżeńskim (przeniesienie praw do działki). Umowa pod rygorem nieważności musi być zawarta na piśmie, a następnie oryginalność złożonych na niej podpisów potwierdzona musi być przez notariusza. W przypadku jeśli zbywcami (posiadającymi prawo do działki), czy też nabywcami (chcącymi wstąpić w prawo do działki) jest małżeństwo, to u notariusza podpisy muszą złożyć oboje małżonkowie – osoby pozostające w prawnym związku małżeńskim (np. sam ślub kościelny nie jest prawnie związkiem małżeńskim).

Następnie umowę należy przedłożyć zarządowi ROD wraz z wnioskiem zbywcy prawa (małżonków, jeżeli prawo do działki posiadają małżonkowie) o jej zatwierdzenie. We wniosku należy zamieścić zapis dotyczący kwoty wynagrodzenia za nasadzenia, urządzenia oraz obiekty na zbywanej działce (art. 41 ust. 3 ww. ustawy). Od momentu złożenia wniosku wraz z umową Zarząd ROD ma 2 miesiące na jej zatwierdzenie w formie uchwały. Do momentu zatwierdzenia przez Zarząd ROD umowy przeniesienia praw do działki, stroną postępowania jest dotychczasowy użytkownik prawa do działki w ROD. Dokonanie zapłaty działkowcowi za nasadzenia, urządzenia i obiekty znajdujące się na działce nie stanowi przeszkody prawnej, aby Zarząd ROD nie mógł odmówić przeniesienia praw do działki (art. 41 ust. 5 ww. ustawy).

Odmowa zatwierdzenia przeniesienia praw do działki (art. 41 ust. 4 ww. ustawy) może nastąpić z “ważnych powodów” np. brak ukończenia 18 lat, posiadanie innej działki w jakimkolwiek ROD, znaczna odległość pomiędzy ROD a miejscem zamieszkania osoby chcącej wejść w prawa do działki lub naruszenie regulaminu ROD przed wstąpieniem w prawa do działki, a także inne.

Każda ze stron umowy, o której mowa w art. 41 ust. 1 ww. ustawy, może wytoczyć powództwo o ustalenie, że odmowa zatwierdzenia przeniesienia praw do działki jest bezpodstawna zgodnie z art. 41 ust. 4 ww. ustawy.

Umowa przeniesienia prawa do działki może zostać zawarta z określeniem warunków zapłaty i wysokości wynagrodzenia za znajdujące się na działce nasadzenia, urządzenia i obiekty, jak również w formie nieodpłatnego przekazania prawa do działki, gdy prawo to przekazywane jest osobie bliskiej. Kto jest osobą bliską dla użytkownika działki precyzuje ustawa o ROD w Art. 2 pkt 8, stanowiąc, że przez osobę bliską należy rozumieć małżonka działkowca, jego zstępnych, wstępnych, rodzeństwo, dzieci rodzeństwa oraz osoby pozostające z działkowcem w stosunku przysposobienia.
Należy pamiętać, że osobą bliską nie jest np. synowa, zięć czy konkubina lub partner. Zatem jeśli np. przekazującym prawo do działki jest rodzic i przekazuje to prawo swojemu dziecku to umowa przeniesienia prawa do działki może mieć formę darowizny (nieodpłatnego przekazania).

Niezależnie od tego w jakiejkolwiek formie (odpłatnie czy nieodpłatnie) zawierana jest umowa przeniesienia praw do działki, wynika z niej obowiązek podatkowy.

Umowa odpłatnego przekazania (sprzedaży) prawa do korzystania z działki w ROD podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, a do zapłaty tego podatku obowiązany jest nabywca tego prawa, gdyż to na nim ciąży obowiązek podatkowy, który powstaje z chwilą zawarcia umowy, a nie z chwilą zatwierdzenia umowy przez Zarząd ROD. Właściwość miejscową organu (Urząd Skarbowy) w tej sprawie wyznacza miejsce zamieszkania podatnika. Nabywca winien w terminie 14 dni od zawarcia umowy przeniesienia prawa do działki złożyć do właściwego, ze względu na miejsce zamieszkania urzędu skarbowego, deklarację podatkową PCC-3 i uiścić należny podatek.

W kwestii obowiązku podatkowego ciążącym na zbywcy prawa do działki, to zgodnie z orzecznictwem Naczelnego Sądu Administracyjnego (wyrok z dnia 6 kwietnia 2017 roku, sygn. II FSK 3660/16 ), wynagrodzenie ze sprzedaży nasadzeń, urządzeń i obiektów (wybudowanej altany – domek letniskowy) powinno być klasyfikowane jako przychód określony w  art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d) u.p.d.o.f., czyli przychód z odpłatnego zbycia innych rzeczy, a odpłatne zbycie rzeczy po upływie pół roku od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie, nie skutkuje przychodem. Zatem na zbywcy prawa do działki w ROD nie ciąży obowiązek wykazania tego przychodu w zeznaniu rocznym PIT i zapłaty od niego podatku dochodowego. Przemawia za tym również najnowsza Interpretacja indywidualna z dnia 02.09.2020, sygn. 0115-KDIT2.4011.476.2020.2.KC, Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, z której wynika, że “wynagrodzenie wynikające z umowy przeniesienia prawa własności nasadzeń, upraw, obiektów (altany), wyposażenia oraz sprzętów znajdujących się na działce wchodzącej w skład Rodzinnych Ogrodów Działkowych, należy klasyfikować jako przychód z odpłatnego zbycia rzeczy na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych”.

Należy zaznaczyć, że “Interpretacja Indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność”.

Umowa nieodpłatnego przekazania (darowizny) prawa do korzystania z działki w ROD, jeśli nabywca tego prawa jest małżonkiem, zstępnym (dzieckiem, wnukiem, prawnukiem), wstępnym (rodzicem, dziadkiem), pasierbem, rodzeństwem (bratem, siostrą), ojczymem albo macochą darczyńcy nie powoduje obowiązku podatkowego z tytułu podatku od spadków i darowizn, jeśli nabywca prawa do działki zgłosi owo nabycie prawa i własności rzeczy (nasadzeń, urządzeń i obiektów) właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego (zwolnienie podatkowe na podstawie art. 4a  ustawy o podatku od spadków i darowizn).

Należy jednocześnie pamiętać, że choć prawa do działki w ROD nie można dziedziczyć czy zapisać w spadku, to osobom bliskim działkowca przysługuje zgodnie z ustawą o ROD roszczenie o ustanowienie prawa do działki po zmarłym.

1. W razie śmierci jednego z małżonków prawo do działki, które przysługiwało obojgu małżonkom, przypada drugiemu małżonkowi.
2. Jeżeli małżonek nie posiadał prawa do działki, uzyskuje to prawo składając oświadczenie woli o wstąpieniu w stosunek prawny wynikający z prawa zmarłego współmałżonka. Na złożenie oświadczenia woli ma 6 miesięcy od dnia śmierci małżonka posiadającego prawo do działki. Po 6 miesiącach od daty zgonu roszczenie małżonka wygasa.
3. Jeśli małżonek nie złożył w ciągu 6 miesięcy oświadczenia woli (nie chce prawa do działki) to w ciągu kolejnych 3 miesięcy bliscy (w rozumieniu ustawy o ROD) mogą składać wnioski o ustanowienie prawa do działki po zmarłym. Po 9 miesiącach od daty zgonu  roszczenia bliskich wygasają.
4. Jeśli zmarły działkowiec posiadający prawo do działki nie pozostawał w związku małżeńskim, to w ciągu 6 miesięcy od śmierci działkowca jego bliscy (w rozumieniu ustawy o ROD) mogą składać wnioski o ustanowienie prawa do działki po zmarłym. Po 6 miesiącach od daty zgonu roszczenie bliskich wygasa.

W przypadku zgłoszenia się kilku uprawnionych (osób bliskich), o ustanowieniu prawa do działki zgodnie z ustawą o ROD rozstrzyga sąd w postępowaniu nieprocesowym, biorąc pod uwagę w szczególności okoliczność, czy osoba uprawniona korzystała z działki ze zmarłym.

Jeśli w terminach ustawowych wzmiankowanych powyżej, nie zgłosi swoich roszczeń żadna osoba bliska zmarłemu, działka przechodzi do dyspozycji Zarządu ROD.

Procedury załatwiania spraw opisanych powyżej znajdują się na naszej stronie w zakładce Druki i Procedury

W razie pytań czy wątpliwości adres biura zarządu ROD „Podgórze” to rod.podgorze@gmail.com

O podatkach przy nabyciu prawa do działki w ROD można przeczytać na stronie PZD pod linkiem